Gemeente Steenbergen | Home

Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen

Algemeen

Kapitaalgoederen zijn ‘duurzame productiemiddelen’: spullen die de gemeente nodig heeft om de diensten en goederen die zij aan haar burgers levert, te produceren. Het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV art.12) schrijft voor, dat in elk geval de kapitaalgoederen wegen, riolering/ water, groen en gebouwen aan de orde worden gesteld. Met het onderhoud van kapitaalgoederen is een substantieel deel van de begroting gemoeid. Deze paragraaf geeft daar meer inzicht in. Per onderwerp wordt ingegaan op het beleidskader, voornemens voor de komende periode en de financiële consequenties voor de gemeente Steenbergen.

Bouwkundig en civieltechnisch onderhoud accommodaties

Gebouwen

Afgelopen maanden heeft team Vastgoed het meerjarenonderhoudsplan 2023-2032 gebouwen en sportparken geactualiseerd. Het beheerplan moet conform de BBV om de 5 jaar geactualiseerd worden. De uitkomsten daarvan zijn verwerkt in deze begroting. In onderstaande tekst wordt een en het ander nader toegelicht. Het meerjarenonderhoudsplan vastgoed is gericht op het onderhoud van de gemeentelijke panden. Betreft het bouwkundig onderhoud, elektrotechnisch onderhoud en werktuigbouwkundig onderhoud. Middels conditiemetingen conform NEN 2767 zijn opnames gemaakt van de technische gebreken en de bepaling condities bouw- en installatiedelen. De NEN 2767 kent de volgende scores:

In de perspectiefnota is aangegeven onderhoudsniveau 3 te hanteren, Deze is dan ook gehanteerd als onderhoudsniveau voor de op te stellen meerjarenonderhoudsplannen.

Binnen het onderhoud wordt onderscheid gemaakt tussen de volgende typeonderhoud:

• Klachtenonderhoud: dit zijn werkzaamheden die voortvloeien uit storingen of klachten die zich kunnen voordoen.
• Onderhoudsabonnementen: dit zijn onderhoudscontracten die zijn afgesloten voor het verrichten van jaarlijks onderhoud, vanwege verplichtingen vanuit wet en regelgeving of contracten die zorgdragen dat het bedrijfsproces is geborgd. Voorbeelden hiervan zijn: onderhoud aan beveiligingsinstallaties, werktuigbouwkundige installaties (ventilatie, verwarming, etc.).
• Bouwkundig onderhoud: dit zijn planmatige onderhoudsactiviteiten. Voorbeelden hiervan buitenschilderwerk, vervanging glas, hang en sluitwerk, etc.

Het meerjarig onderhoudsplan is opgesteld en begroot op basis van conditiemetingen (inspecties) en hetgeen wat conform de reguliere planning vervangen of onderhouden dient te worden. Tussentijds kunnen zich bij de accommodaties bepaalde ontwikkelingen zich voordoen, zoals verkoop, andere bestemming, nieuwbouw of sloop. In deze situaties vindt er alleen het noodzakelijk onderhoud plaats en worden er afwegingen gemaakt of regulier onderhoud of vervanging wel door moeten gaan.

De geplande toename in kosten van klachtenonderhoud en abonnementen wordt veroorzaakt door prijsstijgingen en het feit dat vanaf 2023 dit soort werkzaamheden door de markt worden uitgevoerd. Het financiele effect hiervan komt ten laste van de exploitatie.

Onderhoudsvoorziening voor gebouwen en sportparken

Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) schrijft voor dat het opzetten van een onderhoudsvoorziening noodzakelijk is. Vanuit die onderhoudsvoorziening kunnen de pieken in de onderhoudskosten (bouwkundig onderhoud) opgevangen worden. Zodoende is voor het bouwkundig onderhoud bij deze begroting een onderhoudsvoorziening "gebouwen/sportparken" gevormd voor de geplande werkzaamheden voor de komende 10 jaar. Met de vorming van de deze voorziening worden de kosten over 10 jaar gelijkmatig uitgesmeerd. De jaarlijkse kosten worden dan ten laste van de voorziening onderhoud gebouwen/sportparken gebracht. In deze begroting wordt deze voorziening gevormd. Het beginsaldo van deze voorziening bestaat uit het resterende saldo van de reserves "onderhoud gebouwen" en "onderhoud sportparken". Beide reserves worden daarna opgeheven. Door het inbrengen van de reserves behoeft er jaarlijks minder te worden toegevoegd aan de nieuwe voorziening. De jaarlijkse toevoeging aan deze voorziening bedraagt vanaf 2023 € 90.483.

Investeringen

Tenslotte is met het meerjarenonderhoudsplan 2023-2032 gebouwen en sportparken een inventarisatie gemaakt voor de benodigde (vervangings-) investeringen. In de BBV is opgenomen dat investeringen met maatschappelijk nut met ingang van 2017 gelijk moeten worden behandeld aan investeringen met een economisch nut. Investeringen met economisch nut moeten in de regel worden geactiveerd en afgeschreven overeenkomstig de verwachte levensduur. Daarmee is het waarderen en activeren van en het afschrijven op investeringen met maatschappelijk nut verplicht en niet langer een vrije keuze. Het gaat hierbij om aanpassingen aan gebouwen en sportparken die vervangen worden of die leiden tot een kwaliteitsverbetering en invloed heeft op gebruiksduur van een object. Deze aanpassingen dienen te worden geactiveerd op de balans en te worden afgeschreven. Er is dan geen sprake van groot onderhoud. In de "Nota waardering en afschrijving vaste activa Gemeente Steenbergen" zijn de geldende afschrijvingstermijnen vermeld. Het gaat dan om aanpassingen met een omvang groter dan € 10.000.

De bestaande investeringskredieten zijn ook beoordeeld en mogelijk opgeschoven in de tijd en aangepast naar het verwacht prijspeil. De extra kapitaallasten hiervan zijn structureel en zijn bij de begrotingsvoorstellen ten laste van de exploitatie gebracht.

Zonnepanelen

Op basis van de collegeprioriteiten zijn in deze begroting investeringsbedragen opgenomen om zonnepanelen te realiseren op diverse gemeentelijke gebouwen zowel voor 2023 als voor 2024.

De volgende bedragen zijn voor 2023 - 2026 geraamd:

Sportparken

Gedurende de zomer is het meerjarenonderhoudsplan 2023-2032 gebouwen en sportparken geactualiseerd. De uitkomsten daarvan zijn verwerkt in deze begroting. De werkwijze hiervan is nader toelicht bij het kopje "gebouwen. Door adequaat & specialistisch onderhoud en lagere bespeelintensiteit gaan kunstgrasvelden langer mee.

In de perspectiefnota is o.a. aangegeven om (nog) goed bespeelbare velden niet zomaar tussentijds te vervangen. Periodiek worden kunstgrasvelden gekeurd door een externe partij. Deze keuringen zijn verplicht voor kunstgrasvelden, aangelegd na 2010 en dienen het achtste jaar een verplichte keuring te ondergaan. Vervolgens dient deze keuring iedere twee jaar herhaald te worden. Prijzen voor vervanging toplagen van kunstgrasvelden zijn de afgelopen jaren enorm gestegen vanwege o.a. milieueisen, btw, veiligheid en infill van de kunstgrasvelden.

Voor vervanging van de toplagen, zal nieuw accommodatiebeleid opgesteld gaan worden. Hier zullen afwegingen gemaakt gaan worden over de kunstgrasvelden.

In de begroting 2023-2026 zijn de budgetten voor de geplande onderhoudswerkzaamheden opgenomen en op de investeringsstaten 2023-2026 de geplande vervangingsinvesteringen. De volgende bedragen zijn voor 2023 - 2026 geraamd:

Integraal beheerkader openbare ruimte

Aanleiding en doel.

In 2016 zijn de beheerplannen voor wegen, groen, openbare verlichting en kunstwerken voor de periode 2017-2021 vastgesteld. In de afgelopen jaren is het beheer van deze assets (kapitaalgoederen) in Steenbergen volgens deze kaders ingevuld. Deze plannen hebben echter een looptijd tot en met 2021 en zijn voor de komende planperiode 2022-2025 geactualiseerd. Gelijktijdig zijn hierbij de integrale kaders voor het beheer van de openbare ruimte vastgelegd.

Het integraal beheerplan openbare ruimte beschrijft de ambities voor het beheren van de openbare ruimte van onze gemeente. Deze ambities zijn vertaald naar de assets en vastgelegd op de assetsheets (beheerplannen) voor de komende vier jaar (periode 2022-2025). Het doel hiervan is om eenduidig de kaders voor het beheer van de openbare ruimte vast te leggen op basis van het huidige beleid. Daarnaast wordt een koppeling gelegd met andere opgaven in de openbare ruimte zoals het Gemeentelijk verkeer en vervoersplan (GVVP), het gemeentelijk rioleringsplan (GRP) en het beleidskader duurzaamheid 2021-2022 en uitvoeringsprogramma duurzaamheid 2021-2022.

Met deze kaders wordt duidelijkheid verschaft over de ambitie, het areaal, het eerder vastgestelde kwaliteitsniveau en de kosten van de gemeentelijke assets. Hiermee wordt tevens het benodigde inzicht met betrekking tot het onderhoud van de kapitaalsgoederen aan de provincie Noord-Brabant gegeven.

Planmatig en professioneel beheer

Het beheer en onderhoud vindt planmatig en procesmatig plaats. De bestaande assets in de fysieke leefomgeving moeten duurzaam in stand worden gehouden. De ambities en eerder vastgesteld beleid in onze gemeente is vertaald in een programma per asset. Deze zijn berekend op basis van actuele en correcte beheerdata en informatie. Op basis van dit programma vindt de vertaling naar een integraal programma plaats. Vervolgens vindt de voorbereiding van beheer - en onderhoudsprojecten plaats en worden deze projecten gerealiseerd. De resultaten buiten en de voortgang van de processen worden regelmatig gemonitord. Regelmatig vindt evaluatie plaats gericht op het voortdurend verbeteren van beheerprocessen en prestaties.

Vertaling in planniveaus

Om grip en sturing te houden is er binnen het beheer van de leefomgeving sprake van plannen op verschillende niveaus:

• In het integraal beheerkader openbare ruimte wordt het onderhoud en beoogde kwaliteitsniveau voor de assets (wegen, openbare verlichting, kunstwerken en openbaar groen) voor een langere periode vastgelegd. Het beheerkader is financieel doorgerekend voor een periode van 10 jaar.
• In een beheerplan (assetsheet) leggen we per asset het beheer en onderhoud vast voor een periode van 4 jaar en de kosten van het beheer opnieuw doorgerekend. Hierbij wordt ingegaan op de afbakening, het areaal, de huidige kwaliteit, beleving en waardering, beleidsdoelen en ambities, strategie, financiënen, risico’s, aandachtspunten en acties.
• Het integraal meerjarenprogramma maakt de planning van de projecten in de tijd inzichtelijk. Hierbij vindt integrale afstemming plaats tussen de opgaven van de verschillende assets en andere (externe) ontwikkelingen. Het integraal meerjarenprogramma (planning) heeft een doorkijk van minimaal 4 jaar en wordt 2 keer per jaar herijkt.

Basis op orde

De gemeente werkt aan professioneel en planmatig beheer van de assets. Komende jaren brengen we de basis hiervoor verder op orde.

Areaalgegevens op orde

Om goed te kunnen beherenis een actueel, betrouwbaar en compleet inzicht in de arealen van de verschillende beheerplannen (assets) van belang. Komende periode werken we aan het verder op peil brengen van deze basisinformatie. Hierbij hebben we aandacht voor de interne werkprocessen en mutatieverwerking.

Inzicht in actuele kwaliteit

We bewaken de kwaliteit van de assets met periodieke en planmatige inspecties, monitoring en toezicht. Daarnaast zijn bewoners belangrijke ogen en oren bij het beheer. Meldingen vormen eveneens input om zo nodig bij te sturen op de onderhoudskwaliteit.

Beheerplan (asset) Wegen

Het beheerplan (assetsheet) wegen omvat het beheer en onderhoud van alle openbare wegen in de gemeente Steenbergen. De scope omvat alle verhardingen, half verhardingen en onverharde wegen. Buiten de scope valt het wegmeubilair, zoals bebording en bewegwijzering en het verzorgend onderhoud zoals straatvegen, onkruidbestrijding en gladheidsbestrijding. Het beheerplan is opgesteld voor de planperiode 2022 tot en met 2025.

Beheerstrategie

De beheeruitgangspunten en ambities vertalen zich in de volgende beheerstrategie:

Klein onderhoud

• Het betreft het reparerenvan schades van beperkte omvang.
• Het betreft plaatselijk onderhoud en herstel aan de verharding om de veiligheid en kwaliteit te waarborgen.
• Plaatselijk onderhouden herstel van onverharde wegen zoals schaven en vullen.
• Klein onderhoud wordt uitgevoerd door een ondersteunend team (WVS) van de buitendienst op basis van klachten en meldingen en door aannemers op basis van een klein onderhoudsopname die gelijktijdig met de periodiekeweginspecties wordt uitgevoerd.

Groot onderhoud en vervanging

Betreft het repareren van schades van een grote omvang.

• Groot onderhoud vindt planmatig plaats naar aanleiding van periodieke weginspecties.
• Als de kwaliteit van de verharding de ondergrens van het vastgestelde ambitieniveau heeft overschreden of op korte termijn gaat overschrijden, dan wordt er onderhoud ingepland. Ook integrale afstemming met andere disciplines speelt daarbij een rol.
• Bij einde levensduur wordt nieuw materiaalaangebracht met een nieuwe fundering(rehabilitatie).

Bij het onderhoud van asfaltverhardingen wordt geen vervangingsmaatregel (rehabilitatie) meer aan het eind van de levensduur gepland. Er wordt zo lang mogelijk “eeuwigdurend onderhoud” gepleegd. Wanneer de beheerder op een gegeven moment bij specifieke situaties toch over moet gaan tot vervanging van de asfaltverharding wordt hiervoor een aanvullend investeringsvoorstel gedaan met een afschrijving in 25 jaar.

Realisatie

Binnen het integraal meerjarenprogramma wordt gewerkt met een jaar- en een méérjarenplanning. Er wordt volgens de gebiedsgerichte aanpak gewerkt. Van een gebied wordt samen met de inwoners, dorpsraden en andere belanghebbende een zogenaamde “leefbaarheidsscan” gemaakt.

Hierbij wordt verder gegaan dan alleen het onderhoud. Niet alleen alle facetten van de openbare ruimte onder en boven de grond komen hierbij aan bod, ook wordt gekeken naar aspecten als (verkeers)veiligheid, parkeergelegenheid, het feitelijke grondgebruik in relatie tot de eigendomssituatie en klimaatadaptatie. Dit betekent wel dat planvorming een langere doorlooptijd kent. Daarnaast worden werkzaamheden zoveel mogelijk gebundeld en in de markt geplaatst. In het nabije verleden is gebleken dat de marktwerking optimaal wordt benut.

Wegbeheer en reconstructies

In de openbare ruimte hebben we het afgelopen jaar, d.m.v. enquêtes, de eerste informatie opgehaald bij de bewoners. Het is gebleken dat hier waardevolle informatie uit komt om zo de eerste ontwerpvarianten op te stellen. Daarnaast zullen, zoveel als mogelijk, inloopsessies met bewoners georganiseerd worden. De input die onze inwoners leveren wordt dankbaar gebruikt bij het tot stand komen van het plan. De richtinggevende planvorming, zoals we die in 2020 ingezet hebben, continueren we in 2023. Zodat onze inwoners daar een keuze kunnen maken uit een aantal varianten. Gebleken is dat dit voor onze inwoners meer houvast geeft dan het uitgaan van een compleet blanco situatie. Daarnaast wordt daarbij direct duidelijk wat de randvoorwaarden zijn van het betreffende plan.

De projecten waaraan in 2023 wordt gewerkt zijn:

- Steenbergseweg

- Westdam

- Noordzeedijk

- Oudlandsestraat (zuid fase 4) + Anjerstraat

- Blauwstraat

- Frederiksbolwerk

- Oosterstraat

- Oostzij-westzijstraat, Wilhelminastraat , Groene Kruisstraat

- Jan van Bruhezestraat

- De werken

- Langeweg de Heen

- Blauwstraat fietsstraat

- Fredriksbolwerk e.o.

Gezien de huidige marktomstandigheden en prijsstijgingen overwegen we in 2023 een tussentijdse evaluatie te doen voor het onderhoud wegen. Dan kunnen we beoordelen of de huidige begrote middelen nog voldoende zijn voor de geplande werkzaamheden. Een eventuele financiële doorvertaling zal dan worden meegenomen in de begroting van volgend jaar.

Voor de uitvoering van groot onderhoud is een jaarlijkse storting in de voorziening wegen benodigd van € 1.714.991. Voor de vervanging van wegen is een investering van € 652.427 benodigd welke wordt afgeschreven in 25 jaar. Verder is er voor klein onderhoud € 252.800 beschikbaar.

Beheerplan (asset) Kunstwerken

Het beheerplan (assetsheet) kunstwerken is gericht op het beheer en onderhoud van de civieltechnische kunstwerken in de gemeente Steenbergen. De scope omvat onder andere bruggen, keermuren, beschoeiingen, steigers, duikers en overige objecten. Het beheerplan is opgesteld voor de planperiode 2022 tot en met 2025.

Beheerstrategie

De beheeruitgangspunten en ambities vertalen zich in de volgende beheerstrategie:

Klein onderhoud

Het klein of regulier onderhoud zijn dagelijkse onderhoudswerkzaamheden welke bedoeld zijn om de duurzaamheid van de kunstwerkonderdelen te verbeteren. Voorbeelden van maatregelen die onder klein onderhoud vallen zijn:

• Conserveren / schilderen van leuningen;
• Plaatselijk herstel (hout)constructies;
• Reinigen van hemelwaterafvoeren.

Groot onderhoud

Het uitvoeren van groot onderhoud is bedoeld om de civieltechnische kunstwerken technisch gezien veilig en functioneel te houden. Daarnaast bevorderen maatregelen die onder groot onderhoud vallen de duurzaamheid van de constructie of constructieonderdelen. Groot onderhoud wordt uitgevoerd op basis van inspecties en/of nader onderzoek. Voorbeelden van maatregelen die onder groot onderhoud vallenzijn:

• Vervangen van constructieonderdelen;
• Groot onderhoud aan metselwerk en voegen.

Vervanging

Op het moment dat (alleen) onderhoud niet afdoende of rendabel is om de veiligheid te kunnen garanderen, dient een kunstwerk gerenoveerd of geheel vervangen te worden. Dit kan technische maar ook financiële redenen hebben.

• De technische levensduur varieert per materiaalsoort van de hoofddraagconstructies. Deze varieert van 30 jaar tot 90 jaar;
• Het advies voor grootschalige renovatie wordt altijd afgewogen tegen het geheel vervangen van een kunstwerk. Op basis van inspectieresultaten en nader onderzoek wordt een weloverwogen keuze gemaakt.

Monitoring

Het inspecteren van civieltechnische kunstwerken is zeer belangrijk. Door gestructureerd en systematisch inspecties uit te voeren wordt afname van de kwaliteit tijdig gesignaleerd. Om de veiligheid te waarborgen en meerjarenonderhoudsplanningen te actualiseren zijn inspecties

noodzakelijk. De gemeente Steenbergen hanteert hiervoor verschillende soorten inspecties met verschillende frequenties:

• Als basis wordt uitgegaan van een 5-jaarlijkse inspectiecyclus. Op basis van de inspectieresultaten kan worden besloten tot het uitvoeren van nader onderzoek (zoals materiaalonderzoek). De houten kunstwerken zijn relatief oud. Deze kunstwerken worden jaarlijks geschouwd en de inspectiefrequentie wordt verhoogd naar eens per 3 jaar;
• Bij nieuw aangelegde civieltechnische kunstwerken wordt een nul-inspectie uitgevoerd. Hierbij worden de vaste gegevens zoals onderdelenen materialen geregistreerd.

Op dit moment wordt voor de grotere kunstwerken een beschouwing constructieve veiligheid uitgevoerd. Omdat het gaat om een omvangrijke taak wordt dit in 3 delen uitgevoerd.

Realisatie

Naast de reguliere werkzaamheden wordt in 2023 gewerkt aan de volgende projecten: Vervangen stuw Solmsbolwerk (vervolg 2022) (allen Steenbergen), brug Westvoorstraat en vervangen grondkering de Ruijterstraat.

Voor de 2023 bedragen de herstelkosten € 53.200. De groot onderhoudskosten bedragen € 158.500 en de vervangingsinvesteringen bedragen € 484.666. De vervangingsinvesteringen zijn afgeschreven in 30 en 60 jaar.

Beheerplan (asset) Openbare verlichting

Het beheerplan (assetsheet) openbare verlichting is gericht op het beheer en onderhoud van openbare verlichting in de gemeente Steenbergen. De asset omvat alle masten, armaturen, lampen en kabels. Buiten de scope valt sportveldenverlichting, verkeersregelinstallaties, lichtreclame en onderdelen welke aan lichtmasten hangen zoals camera’s, banners, bloembakken, feestverlichting, vlaggen en bebording. Het beheerplan is opgesteld voor de planperiode 2022 tot en met 2025.

Beheerstrategie

De beheeruitgangspunten en ambities vertalen zich in de volgende beheerstrategie:

Onderhoud

• Er wordt zowel preventief als correctief onderhoud uitgevoerd om de openbare verlichting op orde te houden. Het preventief onderhoud is gericht op het 2 keer per jaar schouwen van de verlichting langs doorgaande wegen en industrieterreinen. Het correctief onderhoud is gericht op het herstellen op basis van klachten en meldingen, de schouw en eigen constateringen. Storingen worden over het algemeen binnen 5 werkbare dagen opgelost.
• Onderhoudswerkzaamheden zijn uitbesteed binnen een meerjarig onderhoudscontract. Dit contract loopt tot en met 2022 met een optie op verlenging tot en met 2025.
• Het verhalen van schades als gevolg van aanrijdingen en vandalisme is een complex en tijdrovend proces en is daarom ondergebracht in een contract met NODR.

Vervanging

• Voor het vervangen van masten wordt een technische levensduur gehanteerd van 40 jaar.
• Voor het vervangenvan armaturen wordt een technische levensduur van 20 jaar gehanteerd.
• In de komende jaren wordt bij de gebiedsgerichte aanpak (projecten) de resterende verouderde verlichting (5%) vervangen door ledarmaturen.

Monitoring

• Binnen het onderhoudscontract wordt 2 keer per jaar geschouwd langs doorgaande wegen en industrieterreinen.
• Voor de overige gebieden in Steenbergen vindt er monitoring plaats vanuit de registratie van klachten en meldingen en eigen constateringen.

Databeheer

• Een onderhoudsbedrijf voert de operationele beheertak van de openbare verlichting uit.
• In een beheersysteem (Ireal), worden door het onderhoudsbedrijf de storingsafhandeling, onderhoud en mutaties verwerkt.

Realisatie

Naast de reguliere werkzaamheden wordt in 2023 gewerkt aan de gebiedsgerichte projecten zoals genoemd in de asset wegen en daarnaast worden een aantal masten en armaturen vervangen in het centrum van Steenbergen.

Voor 2023 bedragen de investeringskosten voor vervanging en uitbreiding € 47.054 afschrijving masten in 40 jaar en de armaturen in 20 jaar. De kosten voor onderhoud en innovatie bedragen in 2022 € 142.200 waarvoor een jaarlijkse storting in de voorziening wordt gedaan van € 1.204.

Riolering

Tegelijk met de wegen is het onderhoud aan riolering belangrijk voor het op waarde houden van het geïnvesteerd vermogen en het op peil houden van de gebruiksfunctie.

Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP)

Het Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Steenbergen 2020-2023 is in de raadsvergadering van 24 september 2020 vastgesteld door de raad. In het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP)2020-2023 geeft de gemeente Steenbergen aan hoe invulling wordt gegeven aan de zorgplichten afval-, hemel- en grondwater en aan de wijze waarop we inspelen op het veranderende klimaat.

De belangrijkste functie van de riolering is zorgen voor een goede volksgezondheid. Doordat al het huishoudelijk afvalwater wordt afgevoerd, krijgen dodelijke ziektes minder kans om zich te verspreiden. Als bijvangst zorgt de riolering voor droge voeten en een schoner milieu. Vanuit de Wet milieubeheer en de Waterwet heeft de gemeente de wettelijke zorgplichten voor afvalwater, hemelwater en grondwater. In het Gemeentelijk Riolering Plan (GRP) formuleert de gemeente hoe zij deze zorgplichten invult en bekostigt. Het gemeentelijk rioleringsplan (vGRP) is het beleidsplan dat op hoofdlijnen de invulling van de gemeentelijke watertaken weergeeft. Door middel van het vGRP leggen we vast wat we willen bereiken en wat de rol van burgers en bedrijven is ten aanzien van afval-, hemel-, en grondwater. In het verlengde hiervan hebben we de ambitie om, binnen de reikwijdte van de zorgplichten, bij te dragen aan gemeenschappelijke doelen zoals klimaatadaptatie, duurzaamheid en een gezonde leefomgeving.

Dit GRP 2020-2023 is het resultaat van een gezamenlijk planvormingsproces binnen de Waterkring West en vormt de basis voor structurele samenwerking binnen onze regio. Deelnemers aan dit traject zijn Bergen op Zoom, Halderberge, Moerdijk, Roosendaal, Steenbergen, Woensdrecht, Waterschap Brabantse Delta, Brabant Water en Evides. Deze samenwerking is een uitwerking van de afspraken van het Nationaal Bestuursakkoord Water. Er is gestreefd naar zoveel mogelijk uniforme beleidsuitgangspunten binnen het samenwerkingsverband, waarbij er nog wel ruimte is voor de zogenaamde couleur locale.

Bij het opstellen van het vGRP hebben de drie K’s (kosten, kwaliteit, kwetsbaarheid) centraal gestaan en voegen daar een vierde k aan toe. De ‘k’ van klimaatadaptatie. Door dit vGRP zoveel mogelijk gezamenlijk op te stellen met de Waterkring West is het de bedoeling dat op termijn meer doelmatigheidswinst wordt behaald. Door van elkaar te leren en in de toekomstmeer zaken gezamenlijk op te pakken zullen de kosten/lasten minder hard stijgen, zal de kwaliteit stijgen en de kwetsbaarheid verminderen.

Voor de planperiode van het GRP 2020-2023 is gekozen voor een termijn van 4 jaar. Deze termijn is bewust gekozen zodat in elke raadsperiode het gemeentebestuur een besluit kan nemen over het beleid en zo nodig bij kan sturen. Voor de financiële toetsing houden we vast aan de jaarlijkse evaluatie om de ontwikkeling van de rioolheffing te monitoren.

Om te voldoen aan de zorgplicht voor het afvalwater, is ook in 2023 onderhoud en renovatie aan onder ander de riolering en (druk) gemalen gepland. Verder worden er nog verbeteringsmaatregelen uitgevoerd aan de gemeentelijke riolering. Deze zijn nodig om de kans op wateroverlast te verkleinen en om de kwaliteit van het oppervlaktewater te bevorderen. Uiteraard wordt bekeken waar het uitvoeringsprogramma voor de riolering aansluit op overige geplande werkzaamheden in de openbare ruimte.

Tussentijdse evaluatie Rioleringsplan

Vanwege vertragingen in investeringen uit het plan is tussentijds een kostendekkingsplan (KDP) is opgesteld. De gemeente wenst vinger aan de pols te houden en te zorgen dat de rioolheffing zich volgens de meeste actuele inzichten blijft ontwikkelen. Het Kostendekkingsplan is een theoretische maar zorgvuldige berekening – op basis van alle relevante financiële gegevens, lopende en verwachtte lasten – van de benodigde totale inkomsten uit de rioolheffing om op de lange termijn kostendekkend te zijn. Hierbij komen de geraamde opbrengsten overeenkomen met de geraamde lasten. Het biedt de onderbouwing voor het vaststellen van de rioolheffing.

Indien later in het jaar bij de jaarrekening werkelijk blijkt, dat er minder is uitgegeven aan riolering, wordt dit overschot ten gunste gebracht van de voorziening Rioolonderhoud. Andersom wordt bij een eventueel tekort in een jaar een beroep gedaan op deze voorziening. Hiermee is de gemeente in staat om de tarieven te egaliseren ofwel gelijk te houden.

In het kostendekkingsplan zijn twee varianten berekend, namelijk:

1. Een basisvariant waarbij de komende twee jaar het tarief gelijk blijft en de geraamde hogere kosten van komende jaren uit de voorziening te halen.
2. Een variant "direct stijgen", waarbij de de stijging van de rioolgheffing eerder wordt ingezet.

Na bespreking van de resultaten van de actualisatie, is de aanbeveling voor het vervolg van de planperiode om de Basisvariant te hanteren. Daarbij blijft de rioolheffing in de planperiode (2023-2024) gelijk, waarna een geleidelijke stijging ingezet wordt. Er zitten voorlsnog voldoende middelen in de voorziening, zodat een stijging van het tarief op korte termijn niet benodigd is. De uitkomsten van het kostendekkingsplan zijn ook financieel doorvertaald in de deze begroting.

De rioolheffing voorziet in financiële middelen om de gemeentelijke watertaken uit te voeren, zoals aanleg en beheer van de riolering en de drie waterzorgplichten. In het plan zijn de werkzaamheden aan het riool voor de komende jaren ook geactualiseerd en (financieel) door vertaald in de begroting. Locaties waar, onder andere, riolering wordt vervangen (gedeeltelijk), gerelined, verbeterd of ontkoppeld of gerepareerd zijn:

• Steenbergseweg Dinteloord (Voorbereiding renovatie ontkoppelen) 2021/2022/2023.
• Wouwsestraat (onderzoek ontkoppeling ter hoogte van de Zuidwal) relining 2022.
• Jan van Bruhezestraat reliningof vervangen 2023.

• Onderzoek laten uitvoeren naar drempelhoogte aanpassing HWA riool ten oosten van de Kareldoormanstraat i.v.m. negatieve overstort vanuit oppervlakte water.

• Aanpassing persleiding en ontvangstput van gemaal Kareldoormanstraat i.v.m. door stroming 2022

• Rioolrenovatie diverse rioolstrengen vervangen / relinen.

Uit onderzoek aan ons stamriool is gebleken dat we op de volgende plaatsen relinings maatregelen moeten treffen:

• Langeweg Kruisland, Laurentiusdijk Welberg, Stoofdijk Dinteloord en de Wouwsestraat Steenbergen

• Steenbergen Oudlandsestraat: in de planvorming voor de herinrichting 2022 worden de mogelijkheden onderzocht om het hemelwaterriool los te koppelen, om zo wateroverlast in de aangrenzende straten tussen de Franseweg en Oudlandsestraat te voorkomen.

• Afkoppel tracé De Werken ( plan Lidl) aanleggen.

• Afkoppelmogelijkheden bekijken Westdam / Kromme Elleboog

• De Heen Langeweg: er is in 2021 een studie gedaan naar mogelijkheden om hemelwater vast te houden, te bergen of middels een hemelwaterriool af te voeren. Dit zal vertaald worden naar de meest passende oplossing in 2022/2023. Er is wel een noodmaatregel genomen in 2020.

Vervanging/renovatie gemalen/BBB: 2022/2023

Randvoorzieningen worden gerenoveerd aan de BBB Van Andelstraat, Brugweg, Zuideinde, Seringenlaan, Stadshille, Gerardus mensstraat en Solmsbolwerk. Voor de gemalen geldt dit voor 't Wit Hekke, Veerweg 3, Veerweg Camping en Hogendijk in Nieuw Vossemeer, en de gemalen Hoogstraat, Kade, Westhavendijk 2, Noorddonk, Waterlinie, Franseweg, Mosquittostraat Graaf Hendrikstraat, Heensemolenweg 21, Simon Luymesstraat 43, Eiland van Nassau, ZuidZeedijk, Kareldoormanstraat, complete streng van 25 minigemalen kassengebied en 16 tal achterstallig onderhoud minigemalen. Verder zullen de N.A.P. maten worden ingesteld om zo eenduidighet gehele areaal te kunnen monitoren en sturen.

Projecten Waterkring West 2023

Er wordt in samenwerking met Waterkring west uitvoering gegeven aan de plannen uit het VGRP 2020-2023. Op de investeringsstaten 2023 - 2026 zijn voor vervangings- en verbeteringsmaatregelen de volgende bedragen opgenomen:

Beheerplan (asset) Groen

Het beheerplan (assetsheet) groen omvat het beheer en onderhoud van het openbaar groen in de gemeente Steenbergen. De scope omvat alle bomen, beplantingen en grassen op openbaar terrein. Het gaat hierbij om het vervangend groenonderhoud. Niet tot de scope behoort het groen op (sport)accommodaties en begraafplaatsen. Het beheerplan is opgesteld voor de planperiode 2022 tot en met 2025.

Beheerstrategie

De beheeruitgangspunten en ambities vertalen zich in de volgende beheerstrategie:

Onderhoud

Binnen het onderhoud van beplantingen en grassen wordt er onderscheid gemaakt tussen de volgende type onderhoud:

• Dagelijks onderhoud: dit zijn over het algemeen dagelijks repeterende en verzorgende onderhoudsmaatregelen zoals onkruidbestrijding, gazon maaien, bladharken en zwerfvuil verwijderen.
• Technisch onderhoud: dit zijn werkzaamheden van minder repeterende aard en worden vaak één keer in de zoveel jaar uitgevoerd. Voorbeelden van technisch onderhoud zijn het terugzetten, snoeien en inboeten van beplantingen.

Bij de vaststelling van het groenbeheerplan in 2021 is gekozen is voor kwaliteitsniveau B voor al het openbaar groen. Uitzondering daarin zijn de centrumlocaties en begraafplaatsen. Hier is gekozen voor kwaliteitsniveau A.

Onder het onderhoud van bomen vallen de volgende werkzaamheden (dagelijks- en technisch onderhoud):

• Verzorgen: onder het verzorgend onderhoud vallen werkzaamheden zoals onkruidbestrijding bij de boomspiegel, het maaien rondom bomen en het verwijderen van stamschot en wortelopslag;
• Snoeien: het snoeien van bomen is gericht op de veiligheid en de duurzame instandhouding van een gezonde kroon. Voorbeelden hiervan zijn het snoeien van bomen voor het garanderen van veilige doorrijhoogtes en het begeleiden van jonge bomen naar volwassenfase;
• Bestrijden ziektes en plagen: dit onderdeel gaat over het bestrijden van de meest voorkomende ziekten en plagen. Hieronder vallen werkzaamheden zoals het bestrijden van de Iepziekten en het bestrijden van de eikenprocessierups;
• Watergeven: door klimaatverandering nemen periodes met extreme droogte toe. Hierdoor is extra water geven aan (jonge) bomen noodzakelijk om zo de duurzame instandhouding van het bomenbestand intact te houden;
• Overige maatregelen: onder overige maatregelen vallen speciale (herstel)maatregelen zoals het opnieuw planten van bomen na uitval en het herstellen van stormschades.

Vervanging

Groen is levend materiaal, waarvan de levensduur eindig is. Vervanging van groen vindt plaats aan het einde van de levensduur. Wanneer dat moment is, blijkt uit de praktijk aan hand van inspecties en monitoring. Dit hangt af van de soort beplantingen en de plaatselijke omstandigheden.

Uitgangspunt is een gemiddelde theoretische levensduur (in jaren). Alleen als het openbaar groen aan vervanging toe is en er zijn binnen vijf jaar geen gebiedsgerichte plannen, dan wordt het groen sectoraal aangepakt. Door een gebiedsgerichte aanpak toe te passen wordt voorkomen dat groen voortijdig vervangen dient te worden. Hierdoor komt de praktische vervangingscyclus niet overeen met de theoretische vervangingscyclus. Als dit gesignaleerd wordt dan zullen er extra financiële middelen nodig zijn om het plan uit te voeren.

Inspectie en monitoring

Momenteel vindt er alleen een jaarlijkse schouw plaats door de buitendienst waarbij per wijk bepaald wordt waar de aandachtspunten zitten. Er vindt dus geen structurele monitoring plaats op het gebied van de kwaliteit van het openbaar groen. Tijdens de komende planperiode gaan we in samenwerking met de wijkteams de kwaliteit van het openbaar groen structureel meten.

Als boomeigenaar heb je een zorgplicht. Dit betekent dat er aantoonbaar goede zorg wordt besteed aan bomen om te voorkomen dat ze anderen schade toebrengen. Een goed instrument om de zorg in relatie tot veiligheid aan te pakken is een VTA-inspectie. Dit is een visuele inspectie waarbij bomen worden gecontroleerd. Gemeente Steenbergen hanteert hierbij de volgende frequentie:

• Bomen tussen de 0 en 15 jaar oud: 1 keer per 5 jaar;
• Bomen ouder dan 15 jaar: 1 keer per 3 jaar;
• Attentiebomen: jaarlijks.

Plan van aanpak / realisatie

Jaarlijks wordt er een werkprogramma opgesteld waaraan uitvoering zal worden gegeven. Deze wordt opgesteld aan de hand van de volgende indeling:

• Gebiedsgerichte projecten conform integrale meerjarenplanning.

• Groen dat aan vervanging toe is onder andere door ziekte / aantasting, afnemende kwaliteit en waar geen gebiedsgerichte aanpak gaat plaatsvinden in de komende 5 jaar (individuele projecten).

De locaties waar in 2023 o.a. aan wordt gewerkt zijn:

• Dinteloord: Pinas (nieuwbouw), Oosterstraat en omgeving. Omloop en omgeving, Steenbergseweg.

• Steenbergen: Buiten de Veste (Het avontuur), Oudlandsestraat, Westdam, Middenwal-Frederiksbolwerk, Blauwstraat.

• Nieuw Vossemeer: Burgemeester Catshoeklaan.

• Kruisland: Meesstoof

• Algemeen: Entrees/Rotondes (Reinierpolder, Engelseweg), (Nieuw-Vossemeer), uitbreiding bomenbestand en het opstellen en uitvoeren van een vervangingsplan bomen.

Openbaar groen buiten de kom

Het openbaar groen buiten de kom bestaat hoofdzakelijk uit wegbermen en bomen. Ten aanzien van de bomen in het buitengebied is er een scan gemaakt van de kwaliteit. Op basis van deze scan wordt er een vervangingsplan opgesteld voor alle bomen in het buitengebied. Doel hiervan is de diversiteit te vergroten en de kans op grootschalige kaalslag door ziekte te voorkomen. Op deze manier wordt er gewerkt aan een duurzaam bomenbestand.

Wat de wegbermen in het buitengebied betreft, is er in 2021 gestart met de uitvoering van ecologisch maaibeheer. Deze uitvoering vindt plaats in samenwerking met Waterschap Brabantse Delta. In 2022 is het bestek opnieuw op de markt gezet na ontbinding van het vorige contract. Door de overstap van het oude maaibeheer naar het nieuwe ecologische maaien is er veel veranderd in de beleving. Daarom wordt aan de hand van een inventarisatie en de binnen gekomen meldingen het huidige bestek geëvalueerd. Waar nodig wordt dit aangepast om zo overlast in de toekomst zoveel mogelijk te beperken.

Voor de uitvoering van de gebiedsgerichte projecten is voor 2023 een investering benodigd van € 205.442 af te schrijven in 25 jaar. Voor de bomen in het buitengebied is voor 2023 een investering benodigd van € 60.000,- af te schrijven in 60 jaar. Voor de individuele projecten is voor 2023 een investering benodigd van € 95.000 af te schrijven in 25 jaar. 

Gezien de huidige marktomstandigheden en prijsstijgingen overwegen we in 2023 een tussentijdse evaluatie te doen voor de onderhoudsbudgetten van openbaar groen. Dan kunnen we beoordelen of de huidige begrote middelen nog voldoende zijn voor de geplande werkzaamheden. Een eventuele financiële doorvertaling zal dan worden meegenomen in de begroting van volgend jaar.

Watergangen

Groot onderhoud waterbodems

Het waterschap Brabantse Delta en de gemeente staan aan de lat voor het groot onderhoud van de watergangen in het stedelijk gebied. Het zogenaamde baggeren is een maatregel om een zo goed mogelijke doorstroming te realiseren en te behouden en draagt bij aan de verbetering van de waterkwaliteit. Naast de watergangen die waterschap Brabantse Delta in beheer en onderhoud heeft, heeft de gemeente ook een aantal grotere watergangen in beheer en onderhoud. Voor de watergangen waar het waterschap verantwoordelijk voor is, staat de gemeente aan de lat voor de ontvangstplicht. Voor de eigen watergangen is de gemeente verantwoordelijk voor de totale werkzaamheden.

Baggerbeheerplan Stedelijke Water

In het baggerbeheerplan Stedelijk water 2019-2026 is vastgelegd welke hoeveelheid baggerspecie verwacht wordt om vrij te komen uit de watergangen en welke middelen nodig zijn voor het verwijderen, verwerken en afvoeren hiervan. Samen met het waterschap wordt een meerjarenprogramma opgesteld en waar mogelijk en doelmatig wordt de samenwerking opgezocht om projecten te combineren.

De jaarlijkse storting in de voorziening baggeren bedraagt € 84.025. Het voornemen is om in 2023 voor een bedrag van € 302.000 aan onderhoud te verrichten. In 2023 en 2024 is de planning om te gaan baggeren bij het centrum van gemeente Steenbergen. Verder is er bij een aantal locaties nog achterstallig onderhoud wat in 2023 zal worden ingehaald, zoals bij Nieuw-Vossemeer en locatie de watergang bij het Doornedijkje. Normaal wordt jaarlijks afgerond € 151.000 onttrokken uit het baggerfonds. De stand van het baggerfonds is binnen de planperiode nog voldoende om komende jaren de geplande onderhoudswerkzaamheden te verrichten.

Baggerbeheerplan landelijk gebied

Net als voor het stedelijk gebied dient er voor de baggerwerkzaamheden in het buitengebied ook een beheerplan te worden opgesteld. In samenwerking met het waterschap zal inzichtelijk worden gemaakt om welke werkzaamheden het gaat, welke hoeveelheid baggerspecie er vrij gaat komen en hoe wordt omgegaan met de ontvangstplicht. De wijze van ontvangen heeft direct relatie met het overgaan naar ecologisch maaibeheer en zal andere maatregelen vergen dan voorheen.

Gemeente Steenbergen werkt nauw samen met waterschap Brabantse Delta in het project “baggeren stedelijk water”. In het laatste kwartaal van 2022 wordt de samenwerkingsovereenkomst baggeren stedelijk water in Steenbergen (SOK) 2023-2024 vastgesteld.